Tools voor de Toekomst: 4 tips voor verenigingen

Om de bijeenkomst voor te bereiden werd aan de deelnemers gevraagd welke onderwerpen momenteel bij hun vereniging spelen. Erfgoedhuis Zuid-Holland heeft deze informatie gebruikt om een word cloud te maken met onderwerpen zoals leden bereiken, vergrijzing, (nieuwe) vrijwilligers aantrekken, jongeren bereiken en meer. Onder leiding van dagvoorzitter Marielle Hendriks deelden experts uit het erfgoedveld hun ervaringen. Lees hun tips onder de afbeelding.

1. 'Blijf in je bubbel'

Steek energie in de dingen die je leuk vindt. Oftewel: 'Blijf in je bubbel', zegt conflictarcheoloog Jobbe Wijnen. Archeologisch onderzoek naar de Tweede Wereldoorlog was bijvoorbeeld lange tijd een zaak van amateurs en vrijwilligers. Door de belangstelling vanuit de samenleving heeft het vakgebied terrein gewonnen, ook onder professionals. “Wij kunnen niet bepalen wat de volgende generaties met erfgoed willen. We kunnen wel met elkaar bepalen wat voor waarde erfgoed heeft in het heden.” Erfgoed gaat dus niet over de toekomst, maar over nu.

2. Spreek mensen met dezelfde interesses aan

Is deze bubbel niet groot genoeg? Ga dan op zoek naar mensen die jouw interesse delen en maak op die manier je bubbel groter. Ook als je nieuwe mensen wil betrekken bij je organisatie kun je het beste mensen aanspreken die dezelfde passie delen. Een goed voorbeeld hiervan is het project Wyldemerk, waarbij verschillende partijen betrokken zijn: Molukse Nederlanders, archeologen, Moluks Historisch Museum, Moluks Erfgoed en Staatsbosbeheer. Bekijk hieronder een korte video van Moluks Erfgoed over het project.

3. Verander of verbreed doelstellingen

"Waaraan hechten we waarde? Wat willen we ons gezamenlijk herinneren? Gaat het om de uniciteit van de panden? Of gaat het om de mensen?" Harry ter Braak, voorzitter van historische vereniging Delfia Batavorum, geeft aan dat je jouw eigen bubbel kunt verbreden door kritisch te kijken naar jouw doelstelling en projecten. Focus niet alleen op het erfgoed zelf, maar op de gezamenlijke betekenisgeving van leden. Dit kan bijvoorbeeld door in te spelen op de actualiteit.

Ter Braak legt uit hoe ze dit bij Delfia hebben aangepakt: "Wij bereikten grote groepen in Delft niet. De voorkeur van onze leden ging vaak uit naar de binnenstad. Er zijn al heel veel partijen die dingen doen, sluit aan bij wat er al gebeurt.” De gemeente Delft startte een initiatief over het slavernijverleden met een groot netwerk van maatschappelijke organisaties en initiatieven. Delfia Batavorum sloot zich bij dit initiatief aan en gaat het historisch onderzoek naar het slavernijverleden uitvoeren. Dankzij dit netwerk kon Delfia beter aansluiten op de vragen vanuit de maatschappij. “Als je wil veranderen hoef je niet van tevoren zelf alles te bedenken, dan is er geen ruimte voor veranderingen. Zoek uit waar de energie zit”.

4. Luister naar de ideeën van jongeren

Lisa van Luling en Ruben van Dijk zijn leden van AWN Jong, een werkgroep van Vereniging van Vrijwilligers in de Archeologie (AWN). Deze werkgroep deed onderzoek naar  de interesses van jongere leden. Wat bleek? Jonge AWN-leden houden van actieve en sociale activiteiten als opgraven, workshops, uitstapjes, lezingen en sociale bijeenkomsten. Ook hechten de jongere leden waarde aan het beleven van erfgoed en geschiedenis. Denk bijvoorbeeld aan levende geschiedenis ('living history') en re-enactment, waarbij gebeurtenissen uit het verleden worden nagespeeld. Verder zijn ze visueel ingesteld en hechten ze minder waarde aan vergaderingen.

Ben jij benieuwd naar de behoeften van jouw jongere leden? Ga met elkaar in gesprek en durf feedback te vragen, vooral bij activiteiten die worden georganiseerd voor jongeren. Ga ook na welke media en welke kanalen de jongeren gebruiken. Vaak zijn jongeren visueel ingesteld, geven de voorkeur aan foto's of video's in plaats van lange websiteteksten, en maken ze gebruik van platforms als Instagram, TikTok en Snapchat. 

Tot slot

• Erfgoedhuis Zuid-Holland is dit voorjaar gestart met de training Samen op zoek naar nieuwe vrijwilligers. Dit najaar organiseren we een editie speciaal voor verenigingen. Interesse? Stuur een email naar Janneke van Es, vanes@erfgoedhuis-zh.nl.  

• Ontdek het landelijke platform Erfgoedvrijwilliger.nl.  De website biedt niet alleen een online vacaturebank, maar ook diverse online factsheets, video's en cursussen. Je kunt met vragen of voor advies terecht bij een van de coaches.

• Tip: Het Fonds voor Cultuurparticipatie heeft een interessante regeling getiteld Erfgoed Maken, rondom immaterieel erfgoed, educatie en vrijwilligers. Aanvragen kunnen dit voorjaar worden ingediend en er zijn ook mogelijkheden om een verkennend onderzoek gefinancierd te krijgen.

• Heb je vragen of wil je eens doorpraten over dit onderwerp? Neem gerust contact met het Erfgoedhuis op!