Erfgoeddag 2025: Verken de grenzen!

Ochtendprogramma in de Sint-Jan

• 09.30 uur | Inloop en inschrijving middagprogramma

  Bij binnenkomst is er koffie en thee. Tijdens de inloop is het mogelijk om je in te schrijven voor het middagprogramma.

  Dit programma-onderdeel is rolstoeltoegankelijk, inclusief toilet.

• 10.00 uur | Opening

  Zoals elk jaar opent dagvoorzitter Marielle Hendriks, directeur-bestuurder van Erfgoedhuis Zuid-Holland, de Erfgoeddag. Dit keer doet ze dat samen met wethouder Thierry van Vugt, die je mede namens de gemeente Gouda welkom heet in de Sint-Jan.

  Dit programma-onderdeel is rolstoeltoegankelijk, inclusief toilet.

• 10.20 uur | Keynote: Irene Stengs – Onbegrensd erfgoed? Over de maakbaarheid van erfgoed en provinciale identiteiten

  Zuid-Hollanders identificeren zich, in vergelijking met inwoners van andere provincies, het minst met hun provincie. Met welke plaatsen identificeren inwoners van Zuid-Holland zich wel en waarom? Wat betekent dat voor ons begrip van erfgoed? Irene Stengs deelt inzichten over lokale identiteitsvorming en welke rol erfgoed hierin speelt. 

  Irene Stengs is senior onderzoeker etnologie bij het Meertens Instituut en bijzonder hoogleraar antropologie van ritueel en populaire cultuur aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

  Dit programma-onderdeel is rolstoeltoegankelijk, inclusief toilet.

• 11.00 uur | Koffie- en theepauze

  Even een moment om bij te praten en iets te drinken in de Sint-Jan.

  Dit programma-onderdeel is rolstoeltoegankelijk, inclusief toilet.

• 11.20 uur | Keynote: Femke Haijtema – Het irrelevante museum

  Museum Gouda werd opgericht in een participatief project avant la lettre met een openbare oproep om kunstwerken en oudheden te delen. Het museum toont nog steeds dezelfde collectie van 150 jaar geleden. Maar hoe blijft een museum relevant in een diverse stad? Directeur Femke Haijtema vertelt over de zoektocht naar een inclusiever programma en collectie, en deelt verrassende do’s en don’ts uit de praktijk.

  Dit programma-onderdeel is rolstoeltoegankelijk, inclusief toilet.

• 12.00 uur | Lunchpauze

  Geniet van een lunch in de Sint-Jan.

  Dit programma-onderdeel is rolstoeltoegankelijk, inclusief toilet.

13.00 - 13.45 uur | Keuzeronde 1

• Golda | Gouda, Golda en de Oude Hollandse Waterlinie

  Door Hans Verwey, Marcel van Dasselaar, Sander Enderink
  Locatie: Golda, Achter de Kerk 11a, Gouda

  Voor deze sessie gaan we op bezoek bij de buren van de Sint-Janskerk: de archeologische vereniging Golda, waar publieksarcheologie en participatie al meer dan 55 jaar hand in hand gaan. Ontdek hoe de vereniging te werk gaat en leer meer over de Oude Hollandse Waterlinie.
  Samen met stichting Oude Hollandse Waterlinie heeft Golda een tentoonstelling gemaakt over de zoektocht naar de Statensluis, belangrijk voor de verdediging van de Waterlinie. Een VR-reconstructie brengt deze geschiedenis tot leven.
  

  Dit programma-onderdeel is niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers of mensen die slecht ter been zijn.

• Oud-Katholieke Kerk Johannes de Doper | Kaas: Hollands immaterieel cultureel erfgoed?

  Door Renzo Duin
  Locatie: Oud-Katholieke Kerk Johannes de Doper, Hoge Gouwe 107, Gouda

  Kaas is onlosmakelijk verbonden met de Nederlandse identiteit en cultuur. Maar, onze “Hollandse” kaas bevat een ingrediënt dat nog weinig aandacht heeft gekregen: de kleurstof E160b (annatto), die de kaas de vertrouwde goud-geel-oranje gloed geeft. Durven we over de grens te gaan om de oorsprong van dit ingrediënt te verkennen? 
  In deze sessie neemt Renzo Duin je mee in het verhaal van annatto als startpunt voor een discussie over erfgoed, identiteit en de geschiedenis van het Koninkrijk der Nederlanden. Kaas, en in het bijzonder de kleurstof annatto, dagen ons uit om na te denken over de grenzen van óns erfgoedbegrip.
  

  Dit programma-onderdeel is rolstoeltoegankelijk.

• Sint-Jan | De herbestemming van het Goudse stadhuis

  Door Anne-Marie Goudzwaard, Martin Netten
  Locatie startpunt: entree van Sint-Janskerk, Achter de Kerk 2, Gouda

  Naast de Sint-Jan is er nog een eyecatcher in Gouda, namelijk het stadhuis. Samen met de sprekers ga je te voet richting het stadhuis, om deze van de buitenkant te bekijken.
  Vanaf de zomer van 2025 wordt hier flink verbouwd. Het monumentale gebouw wordt verduurzaamd en toegankelijker gemaakt voor publiek. In deze keuzesessie vertellen Martin Netten en Anne-Marie Goudzwaard je meer over het herbestemmingsproces van het stadhuis, welke keuzes er zijn gemaakt en hoe de toekomst van het stadhuis eruit ziet.

  Dit programma-onderdeel is niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers of mensen die slecht ter been zijn.

• Sint-Jan | Van Fries tot Haags: het verborgen verhaal achter de Zuid-Hollandse dialecten

  Door Alexia Kerkhof
  Locatie: Sint-Janskerk, Achter de Kerk 2, Gouda

  Door sociale media en jongerentaal zou je het bijna vergeten, maar ook in Zuid-Holland wordt van oudsher dialect gesproken. Maar waar komen deze dialecten vandaan, en hoe oud zijn ze eigenlijk? In deze lezing neemt taalhistoricus Alexia Kerkhof je mee langs de boeiende taalgeschiedenis van Zuid-Holland. Aan de hand van voorbeelden uit historische én moderne dialectteksten wordt duidelijk dat de Zuid-Hollandse dialecten geen oubollige fossielen zijn, maar levende monumenten die ons vandaag nog altijd verbinden met het Zuid-Hollandse landschap en de lokale geschiedenis.

  Alexia Kerkhof werkte mee aan de podcast Spreek de streek. Beluister deze podcast via onze website Geschiedenis van Zuid-Holland.

  Dit programma-onderdeel is rolstoeltoegankelijk, inclusief toilet.

• Sint-Jan | Mee op inspectie met de Monumentenwacht

  Door Monumentenwacht Zuid-Holland
  Locatie: Sint-Janskerk, Achter de Kerk 2, Gouda

  Het gespecialiseerde en enthousiaste team van Monumentenwacht Zuid-Holland inspecteert jaarlijks ongeveer 4.000 monumenten in Zuid-Holland. Altijd al eens willen weten hoe zo’n inspectie eraan toe gaat en wat een monumentenwachter allemaal tegenkomt? Ga dan mee op inspectie in de Sint-Jan, leer van een ervaren wachter en ga mee naar plekken in de kerk waar je normaal als bezoeker nooit komt.

  Let op:
  Dit programma-onderdeel is niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers, mensen die slecht ter been zijn of mensen die hoogtevrees hebben. Het vereist het beklimmen van meerdere treden en een redelijke conditie.

• Sint-Joostkapel | Monumentenwacht Zuid-Holland: inspectie en duurzaam onderhoud van monumenten

  Door Twan van der Beek, Annemieke Kneppers (Monumentenwacht Zuid-Holland)
  Locatie: Sint-Joostkapel, Lage Gouwe 134, Gouda

  Monumentenwacht Zuid-Holland helpt eigenaren, beheerders en aspirant-kopers met onafhankelijk advies over de onderhoudsstaat van monumenten. Jaarlijks inspecteert het team ongeveer 4.000 panden in Zuid-Holland – van kerken, woonhuizen, fabrieken tot bruggen. 

  Monumentenwacht ondersteunt ook bij het verduurzamen van monumenten. Tijdens deze sessie kun je al je vragen stellen aan monumentenwachter duurzaamheid Twan van der Beek. Ook vertelt planner en adviseur Annemieke Kneppers je graag meer over de aanpak en diensten van Monumentenwacht.
  

  Dit programma-onderdeel is rolstoeltoegankelijk.

• Sociëteit Concordia | Hiphop-erfgoed: The Culture. 'Each one teach one', wat kun je leren van The Culture?

  Door Cynthia Domingos, Sherlock Telgt, Marlous van Gastel
  Locatie: Sociëteit Concordia, Westhaven 27, Gouda

  Hiphop ontstond in de jaren ’70 in The Bronx en groeide uit tot een wereldwijd cultureel fenomeen. Inmiddels is hiphop het meest beluisterde muziekgenre. Maar hiphop is meer dan muziek: het is 'the culture’.
  Cynthia Domingos vertelt wat hiphop voor haar betekent als Reinwardt Alumna en erfgoedprofessional. Sherlock Telgt geeft een spoedcursus hiphopgeschiedenis en vertelt over zijn project ‘Culture Capsule’. Marlous van Gastel laat zien hoe zij samen met studenten aan de Reinwardt Academie en de hiphopgemeenschap onderzoek doet naar de erfgoedvorming van hiphop.

  Dit programma-onderdeel is rolstoeltoegankelijk, inclusief toilet.

• * Startpunt Agnietenkapel | Historische stadswandeling ‘Bier, turf, kaas, kaarsen en...’ * (tot 15.00 uur)

  Door Storytrail
  Locatie startpunt: Agnietenkapel, Nieuwe Markt 100, Gouda

  *Let op: deze wandeling beslaat twee rondes en duurt tot 15.00 uur. Aansluitend keer je terug naar de Sint-Janskerk, waar om 15.30 uur het afsluitende programma begint.

  Gouda is in de 16e eeuw hét knooppunt van de Nederlandse waterwegen. In deze eeuwenoude stad speelt zich een mysterieuze ramp af. Hoe dat zit? Ga mee op onderzoek! Deze stadsvoorstelling laat je kennismaken met de bewoners van eeuwen terug. Je zit middenin de geschiedenis en beleeft de verhalen zo levensecht dat je ze nooit meer vergeet. Een heerlijk vertel-avontuur in de prachtige Goudse binnenstad. 
  Wat is er zo speciaal aan de StoryTrail-stadswandeling Gouda? Een gewone stadswandeling door Gouda is al een feest. De gids werpt een helder licht op de eeuwenoude stadsgeschiedenis. Maar de StoryTrail stadswandeling Gouda gaat nog een stapje verder. De verhalenverteller neemt je mee naar de diepe donkere stadsgeschiedenis, naar een tijd van schimmige lantaarns en flakkerende kaarsen. Daarmee zoek je je een weg door een historie, waarin de vreemdste verhalen verborgen liggen.

  Let op: dit programma-onderdeel duurt langer, waardoor je geen keuzesessie in ronde 2 kunt volgen.
  Dit programma-onderdeel is niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers of mensen die slecht ter been zijn.

• * Agnietenkapel | Workshop ‘Van droge historie naar sappig verhaal’ * (tot 15.00 uur)

  Door Storytrail
  Locatie: Agnietenkapel, Nieuwe Markt 100, Gouda

  * Let op: deze workshop beslaat twee rondes en duurt tot 15.00 uur. Aansluitend keer je terug naar de Sint-Janskerk, waar om 15.30 uur het afsluitende programma begint.

  Aan de hand van praktische werkvormen zullen we op drie belangrijke zaken focussen. Ten eerste op verhalen vertellen vanuit je zintuigen. Daarnaast op het vertellen vanuit (historische of fictieve) personages om de beleving bij jezelf en je publiek zo sterk mogelijk te maken. En ten derde richten we ons op het plot (structuur) van je verhaal waarin een duidelijke climax te ontdekken valt. Dat alles helpt om zowel helder als boeiend te vertellen.

  Let op: dit programma-onderdeel duurt langer, waardoor je geen keuzesessie in ronde 2 kunt volgen.
  Dit programma-onderdeel is rolstoeltoegankelijk.

14.15 - 15.00 uur | Keuzeronde 2

• OKK Johannes de Doper | Kaas: Hollands immaterieel cultureel erfgoed?

  Door Renzo Duin
  Locatie: Oud-Katholieke Kerk Johannes de Doper, Hoge Gouwe 107, Gouda

  Kaas is onlosmakelijk verbonden met de Nederlandse identiteit en cultuur. Maar, onze “Hollandse” kaas bevat een ingrediënt dat nog weinig aandacht heeft gekregen: de kleurstof E160b (annatto), die de kaas de vertrouwde goud-geel-oranje gloed geeft. Durven we over de grens te gaan om de oorsprong van dit ingrediënt te verkennen? 
  In deze sessie neemt Renzo Duin je mee in het verhaal van annatto als startpunt voor een discussie over erfgoed, identiteit en de geschiedenis van het Koninkrijk der Nederlanden. Kaas, en in het bijzonder de kleurstof annatto, dagen ons uit om na te denken over de grenzen van óns erfgoedbegrip.

  Dit programma-onderdeel is rolstoeltoegankelijk.

• Sint-Jan | De herbestemming van het Goudse stadhuis

  Door Anne-Marie Goudzwaard, Martin Netten
  Locatie startpunt: entree van Sint-Janskerk, Achter de Kerk 2, Gouda

  Naast de Sint-Jan is er nog een eyecatcher in Gouda, namelijk het stadhuis. Samen met de sprekers ga je te voet richting het stadhuis, om deze van de buitenkant te bekijken.
  Vanaf de zomer van 2025 wordt hier flink verbouwd. Het monumentale gebouw wordt verduurzaamd en toegankelijker gemaakt voor publiek. In deze keuzesessie vertellen Martin Netten en Anne-Marie Goudzwaard je meer over het herbestemmingsproces van het stadhuis, welke keuzes er zijn gemaakt en hoe de toekomst van het stadhuis eruit ziet.

  Dit programma-onderdeel is niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers of mensen die slecht ter been zijn.

• Sint-Jan | Hiphop-erfgoed: The Culture. 'Each one teach one', wat kun je leren van The Culture?

  Door Cynthia Domingos, Sherlock Telgt, Marlous van Gastel
  Locatie: Sint-Janskerk, Achter de Kerk 2, Gouda

  Hiphop ontstond in de jaren ’70 in The Bronx en groeide uit tot een wereldwijd cultureel fenomeen. Inmiddels is hiphop het meest beluisterde muziekgenre. Maar hiphop is meer dan muziek: het is 'the culture’.
  Cynthia Domingos vertelt wat hiphop voor haar betekent als Reinwardt Alumna en erfgoedprofessional. Sherlock Telgt geeft een spoedcursus hiphopgeschiedenis en vertelt over zijn project ‘Culture Capsule’. Marlous van Gastel laat zien hoe zij samen met studenten aan de Reinwardt Academie en de hiphopgemeenschap onderzoek doet naar de erfgoedvorming van hiphop.

   Dit programma-onderdeel is rolstoeltoegankelijk, inclusief toilet.

• Sint-Jan | Mee op inspectie met de Monumentenwacht

  Door Monumentenwacht Zuid-Holland
  Locatie: Sint-Janskerk, Achter de Kerk 2, Gouda

  Het gespecialiseerde en enthousiaste team van Monumentenwacht Zuid-Holland inspecteert jaarlijks ongeveer 4.000 monumenten in Zuid-Holland. Altijd al eens willen weten hoe zo’n inspectie eraan toe gaat en wat een monumentenwachter allemaal tegenkomt? Ga dan mee op inspectie in de Sint-Jan, leer van een ervaren wachter en ga mee naar plekken in de kerk waar je normaal als bezoeker nooit komt.

  Let op:
  Dit programma-onderdeel is niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers, mensen die slecht ter been zijn of mensen die hoogtevrees hebben. Het vereist het beklimmen van meerdere treden en een redelijke conditie.

• Sint-Joostkapel | (Inter)nationaal samenwerken aan de limes: verhalen uit het verleden voor de toekomst

  Door Marieke van Winkelhoff, Leen van Zwieten, Tom Hazenberg en Marco Simjouw
  Locatie: Sint-Joostkapel, Lage Gouwe 134, Gouda

  Hoe start je als erfgoedorganisatie een internationale samenwerking? Waar vind je de juiste partners, en hoe betrek je overheden, musea en onderwijsinstellingen? Langs de Neder-Germaanse limes, de oude Romeinse grens door Nederland en Duitsland, ontstaan steeds meer (inter)nationale samenwerkingen. Wat levert zo’n samenwerking op? Welke valkuilen zijn er? En wat kun je hiervan leren voor jouw eigen erfgoedlocatie? Ontdek tijdens dit vraaggesprek de inzichten, ervaringen en praktische tips uit deze projecten.

  Dit programma-onderdeel is rolstoeltoegankelijk.

• Sociëteit Concordia | Straattaal en Marokkaans-Nederlands in Gouda

  Door Khalid Mourigh
  Locatie: Sociëteit Concordia, Westhaven 27, Gouda

  Khalid Mourigh is taalwetenschapper en schrijver met een antropologische en taalkundige achtergrond. Hij heeft onderzoek gedaan naar het Ghomara Berber, het Riffijns Berber (Tmazight) en Marokkaans Nederlandse straattaal. In deze sessie vertelt hij je meer over straattaal en Marokkaans-Nederlands in Gouda. 

  Khalid Mourigh werkte mee aan de podcast Spreek de streek. Beluister deze podcast via onze website Geschiedenis van Zuid-Holland (afl. 5 over jongerentaal).

   Dit programma-onderdeel is rolstoeltoegankelijk, inclusief toilet.

15.30 - 17.00 uur | Afsluiting in de Sint-Jan

• 15.30 uur | Muzikale bijdrage van Podium21

  Podium21 zet zich in om nieuw en jong publiek (weer) bekend te maken met het orgel. Door eigentijdse en grensverleggende programmering presenteren de muzikanten het instrument op een verfrissende manier.

  Dit programma-onderdeel is rolstoeltoegankelijk, inclusief toilet.

• 15.45 uur | In gesprek met Anne Kremers van FENIX

  De dagvoorzitter gaat met Anne Kremers, directeur van het in 2025 geopende FENIX, in gesprek over het nieuwe museum dat kunst combineert met migratieverhalen. Samen reflecteren ze op het thema van de dag en is er ruimte voor vragen uit de zaal.

  Dit programma-onderdeel is rolstoeltoegankelijk, inclusief toilet.

• 16.00 uur | Borrel

  Tijdens de afsluitende borrel is er ruimte om informeel na te praten en te netwerken met collega’s uit het veld.

  Dit programma-onderdeel is rolstoeltoegankelijk, inclusief toilet.

• 17.00 uur | Einde

  Fijn dat je erbij was, bedankt voor je komst!

Veelgestelde vragen

• Hoe bereik ik de hoofdlocatie Sint-Janskerk?

  De Sint-Janskerk ligt in het centrum van Gouda, we adviseren daarom om met de fiets of het openbaar vervoer te komen. 

  • Auto: In het centrum van Gouda is het betaald parkeren.
    • Er zijn verschillende parkeergelegenheden op loopafstand, bijvoorbeeld parkeergarage Het Bolwerk of parkeerterrein Klein Amerika.
  • Openbaar Vervoer: Vanaf Station Gouda is het ongeveer 10 minuten lopen naar de Sint-Jan. Volg de borden naar Stadhuis / Markt. Plan je reis vooraf op 9292.nl.
  • Fiets: In de directe omgeving van de Sint-Jan Gouda zijn diverse fietsparkeergelegenheden beschikbaar, waaronder de nieuwe bewaakte fietsenstalling aan de Nieuwe Markt. Deze stalling is gratis (voor de eerste 24 uur) en bewaakt. 
• Hoe toegankelijk zijn de locaties?

  De Sint-Janskerk is toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Wil je een rolstoeltoegankelijke zitplaats reserveren, gebruik maken van een invalidenparkeerplaats of heb je andere hulpmiddelen nodig? Geef dit aan ons door via het aanmeldformulier.

  De locaties van enkele keuzesessies zijn op ongeveer 5 minuten loopafstand van de Sint-Janskerk. Bij deze locaties kan niet voor de deur worden geparkeerd.

• Wat kost een kaartje voor de Erfgoeddag?

  Toegang tot de Erfgoeddag is gratis, maar aanmelden is wel verplicht. Erfgoedhuis Zuid-Holland wil dit evenement laagdrempelig houden zodat iedereen hierbij aanwezig kan zijn. Dit is mede mogelijk dankzij een subsidie van de provincie Zuid-Holland.

• Is de Erfgoeddag online te bekijken?

  Nee, de Erfgoeddag zal dit keer niet meer worden opgenomen. Meld je dus tijdig aan.

• Voor wie is de Erfgoeddag bedoeld?

  De Erfgoeddag wordt georganiseerd voor erfgoedprofessionals, -vrijwilligers, studenten van erfgoedgerelateerde opleidingen, beleidsmakers, monumenteigenaren, partnerorganisaties en geïnteresseerden.

• Ik ben (helaas) verhinderd, hoe annuleer ik mijn aanmelding?

  De Erfgoeddag is volgeboekt en er is een wachtlijst. Deelname is gratis maar er is een beperkt aantal plekken beschikbaar. Bij inschrijving rekenen we dan ook op je komst.
  
  Kun je onverhoopt toch niet komen? Geef uiterlijk 28 september de afmelding aan ons door via info@erfgoedhuis-zh.nl. Je helpt hiermee voedselverspilling tegen te gaan en maakt iemand op de wachtlijst blij. 

• Is er een fotograaf aanwezig?

  Tijdens de Erfgoeddag is er een fotograaf aanwezig die foto's zal maken voor de terugblik van de dag op onze website en voor communicatiedoeleinden van Erfgoedhuis Zuid-Holland.