Fort Penserdijk in Westvoorne krijgt provinciaal compliment

Kustverdediging anno 1883

Fort Penserdijk is gebouwd in 1883. Het fort verdedigde Voorne met behulp van vier fortificaties en een waterlinie en maakte onderdeel uit van de Stelling van de Monding der Maas en het Haringvliet. In het fort treffen we nu nog een bomvrij wachthuis aan, waarin een remise, gang, kruitmagazijn, bergplaats, telegraaf, kantoor, wachtkamer en een officiersvertrek waren ondergebracht. Het fort deed voor het laatst dienst tijdens de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog toen het werd gebruikt voor luchtdoelartillerie. Het fort is momenteel in gebruik bij scoutinggroep Bas ‘t Hart.

Stukje geschiedenis

Onze kustverdediging is door de eeuwen heen van groot belang geweest. In 1780, tijdens de Vierde Engels-Nederlandse Oorlog, werd langs de gehele Hollandse kust een reeks batterijen aangelegd, zo ook op Voorne. Deze verdedigingslinie kreeg de naam ‘Stelling van de monden der Maas en van het Haringvliet’. In 1883-1884 werden als steunpunten voor artillerie en infanterie aan de stelling twee kleine werken toegevoegd. Het bestek van 1883 had de titel “Het maken van twee Batterijen in het land van Voorne, één op den Noorddijk en één op den Penscherdijk”. De functie van de twee forten werd als volgt omschreven: "De fortificatiën, zullen ten tijde van oorlog dienen tot het bestrijken van de schootsvelden, waarbinnen gelegen zijn de Noorddijk en de Penserdijk, zijnde dat deze dijken dwars door de inundatie leidende, belangrijk zijn als acces en komkering, terwijl zij noch vanuit Brielle noch vanuit Hellevoetsluis onder vuur kunnen worden gehouden."

Open Monumentendag en Voorne in stelling

Het fort is goed zichtbaar vanaf de Peltserdijk met zicht over de gracht en het rietgebied. Het fort wordt tijdens Open Monumentendag opengesteld voor het publiek. Tijdens Voorne in Stelling is het fort ook opengesteld en is het mogelijk om onder leiding van een gids het fort te ontdekken. Op verzoek worden op andere momenten bijeenkomsten en bezichtigingen georganiseerd. Het hele jaar kunt u over de dijk wandelen om het imposante fort aan de buitenzijde te bekijken. Ook loopt een tweetal fietsroutes langs het fort. Voor meer informatie: https://www.zuidhollandslandschap.nl/gebieden/fort-penserdijk.

Subsidie

De restauratie en herbestemming van het fort is mede mogelijk gemaakt dankzij een financiële bijdrage van de provincie Zuid-Holland, In 2018 werd vanuit de Subsidieregeling restauratie rijksmonumenten  aan de stichting € 142.000,- verstrekt voor de restauratie van het fort en € 34.000,- voor de herbestemming. Met de verbetering van toiletfaciliteiten voor mindervaliden is ook de toegankelijkheid verbeterd. In de verwarmingsinstallatie op basis van biomassa is een duurzame oplossing gevonden. Het fort kan nu het hele jaar gebruikt worden. Aan de restauratie heeft een leerling-restaurateur van restauratie opleidingsprojecten (ROP) meegewerkt. Leerling Peter Klerk volgt de opleiding Specialist Restauratie Timmeren niveau 4.

Start fortenseizoen

Op 5 en 6 juni is het toeristische seizoen voor de forten, vestingen, kastelen, bunkers en tussenliggend waterlinie-erfgoed begonnen. Fort Penserdijk is er onderdeel van. Onder het thema “verhalen” organiseren tal van forten en vestingsteden activiteiten in het prachtige linielandschap tijdens Ode aan de Hollandse Waterlinies. Met speurtochten en expedities, fototentoonstelling, wandel-, fiets- en vaarroutes. U kunt kennis maken van de geheimen, verhalen en bijzondere objecten op en rond de forten door vele mooie activiteiten. Bekijk het programma op forten.nl. De Ode aan de Hollandse Waterlinies is onderdeel van het nationale NBTC-themajaar. U kunt het programma bekijken op odeaandehollandsewaterlinies.nl.

Uitbreiding erfgoedlijn

De erfgoedlijn Goeree-Overflakkee van de provincie Zuid-Holland wordt in 2021 uitgebreid met de gebieden Hoeksche Waard en Voorne-Putten. Het verhaal van de verbrede erfgoedlijn gaat over ‘het leven tussen en met het water, als vriend en vijand’. Een van de erfgoedthema’s van de erfgoedlijn is waterlinies, waar  de ‘Stelling van de Monden der Maas en het Haringvliet’ onder valt. Dit thema biedt mooie kansen om de geschiedenis van het fort en het water onder de aandacht te brengen van het grote publiek.

Ontmoet Erfgoed

Erfgoed maakt de omgeving mooier en vertelt het verhaal van onze geschiedenis. Monumenten dragen bij aan de identiteit en kwaliteit van onze leefomgeving. De provincie Zuid-Holland houdt monumenten in stand door restauraties te stimuleren en haar erfgoedlijnen verder door te ontwikkelen. Zo kunnen huidige en toekomstige generaties blijven genieten van ons erfgoed. Elke maand reikt de provincie Zuid-Holland een Compliment voor het Monument uit aan een eigenaar of organisatie die een bijzondere inspanning hebben geleverd om hun monument te restaureren, het her te bestemmen en open te stellen voor een zo groot mogelijk publiek. Want erfgoed is van ons allemaal en het maakt Zuid-Holland #Elkedagbeter.