Naar overzicht

Leen Vellekoop: 'Toen kregen ze gauw door dat ik er meer van wist'

Marloes Wellenberg
27 februari 2019

Hij werkte veertig jaar op het molenbureau van de provincie Zuid-Holland en woont sinds zijn trouwdag in 1956 in de Ondermolen van de molendriegang in Leidschendam. Leen Vellekoop (1931) groeide op in het Westland en zijn familie vond het maar niks dat hij met zijn vrouw Riet in een primitieve molen trok. “Joh, ben je helemaal gek”, zeiden ze.

“We hadden niks. Geen elektra, geen water. Water kwam uit de regenput van de schuur. Dat werd gefiltreerd. Eerst grof grind, dan fijn grind, zand en zo in de put. Dat konden we drinken, maar moest wel eerst gekookt worden. (…)Toen wij hier kwamen stond er geen hek en lag er geen pad. De koeien en schapen liepen overal, met als gevolg dat we meestal in de koeiendrek liepen. Die koeien gingen ’s nachts niet naar de stal, die bleven allemaal buiten. Met zuidwestenwind en slecht weer gingen ze allemaal voor de molen liggen, dan lagen ze een beetje in de luwte. Dan kwamen ze overeind… Pfff. Ik had een speciale schop staan om dat op te ruimen.”

Hij werkte eerst bij Provinciale Waterstaat maar kwam al snel op het molenbureau van de provincie terecht. “In 1952 was de wet BWO in het leven geroepen, de wet Bescherming Waterschapswerken in Oorlogstijd. Die gold alleen voor de poldermolens. Maalvaardig moesten ze blijven, zodat ze konden worden ingezet bij calamiteiten. In Zuid-Holland zijn toen 33 molens aangewezen. (…) Die liepen wij allemaal na en wij moesten adviseren wat eraan vernieuwd moest worden.”

“Moleneigenaren mochten de rekening insturen voor wat er aan de molens was vertimmerd en die kreeg ik dan op mijn bureau. Dan mocht ik op het brommertje rondrijden, kijken of de rekeningen een beetje klopten. Eerst dachten de meeste molenaars “Oh, zo’n ambtenaartje…” Dan zeiden ze: “Ja hoor, de molen heeft regelmatig gedraaid”, maar dan stond hij al meer dan een jaar stil, dat kon ik zo zien. De as was ingezakt, bijvoorbeeld. Het kamwerk zat in elkaar, dat zat vast. Alles onder het spinrag. Toen kregen ze gauw door dat ik er meer van wist.”

Leen Vellekoop (Foto Ellen Steendam)

Vellekoop adviseerde ook bij restauraties. “Hele stapels bestekken heb ik geschreven, dat deed ik allemaal op het provinciehuis. In een molen heeft elk stuk hout een naam en dat schreef ik dan zo op. Windpeluw dit, hondsoor zus, korte spruiten, lange schoren, korbelen. Er waren toen geen computers, er was een typekamer met allemaal dames, die zaten de hele dag te typen. Er was er maar één die mijn verhalen kon lezen, meestal kwamen ze bij mij terug, dan was het: Meneer Vellekoop, wat heeft u nou daar geschreven?”

De molenaars in Zuid-Holland hadden het niet altijd makkelijk. “Die poldermolenaars hadden een pittig beroep hoor. In weer en wind, altijd maar malen, en de boeren maar jengelen of het niet harder kon, of het niet eerder kon, of het niet anders kon.”

Over de auteur

Marloes Wellenberg is historicus en werkt als adviseur voor Erfgoedhuis Zuid-Holland. Zij werkte mee aan onder meer de Canon van Zuid-Holland. Zuid-Holland in 50 verhalen (2011), de Atlas van de Trekvaarten in Zuid-Holland (2021) en is projectleider van het oral historyproject Molenverhalen, dat tot doel heeft het dagelijks leven en werken op de Zuid-Hollandse poldermolens vast te leggen.

0 reacties

Plaats een reactie

Verzenden

Deze website maakt gebruik van geanonimiseerde cookies om jouw gebruikservaring te optimaliseren en voor de analyse van onze website. Deze cookies kun je niet uitzetten. Bij het tonen en afspelen van YouTube video's worden cookies van derden geplaatst. Deze cookies van derden kun je wel uitzetten. Klik op "Akkoord" als je akkoord gaat met dit gebruik van cookies, klik op "Aanpassen" voor meer informatie en om zelf te bepalen welke cookies deze website plaatst.

Deze website maakt gebruik van geanonimiseerde cookies om jouw gebruikservaring te optimaliseren en voor de analyse van onze website. Deze cookies kun je niet uitzetten. Bij het tonen en afspelen van YouTube video's worden cookies van derden geplaatst. Deze cookies van derden kun je wel uitzetten. Klik op "Akkoord" als je akkoord gaat met dit gebruik van cookies, klik op "Aanpassen" voor meer informatie en om zelf te bepalen welke cookies deze website plaatst.