Handreiking Breng moestuinen weer tot leven!
Handreiking voor eigenaren, beheerders en beleidsmakers
Historische moestuinen op buitenplaatsen waren ooit onmisbaar en vol schoonheid. Ze voorzagen bewoners van voedsel, bloemen en prestige. Veel van deze tuinen zijn verdwenen, maar verdienen herwaardering. Deze handreiking bevat tips voor eigenaren, beheerders maar ook beleidsmakers om moestuinen nieuw leven in te blazen.
In Nederland vind je nog tal van kastelen, landgoederen en buitenplaatsen. Van oudsher hadden buitenverblijven een moestuin met een boomgaard. Deze nutstuin deed in schoonheid niet onder voor de siertuin. Bovendien was de moestuin van grote waarde. Deze voorzag het huis van bloemen en de keuken van groenten, kruiden en fruit. In broeibakken teelde de tuinbaas met zijn tuinknechten het hele jaar door groenten en fruit. Door kunstig gesnoeid leifruit tegen muren te kweken, konden in ons koude klimaat ook zuidelijke vruchten als abrikozen en vijgen rijpen. Vanaf de 18de eeuw werden ook (muur)kassen gebouwd voor de teelt van druiven en perziken en zelfs ananassen. Gasten groenten en fruit serveerden uit eigen tuin paste bij het gezonde buitenleven en gaf prestige. Met een rijpe ananas of mand met perziken maakte je goede sier!
Veel moestuinen zijn in de loop der tijd verdwenen. Op een aantal buitenplaatsen zijn nog historische moestuinen aanwezig of zijn nutstuinen opnieuw aangelegd. De werkgroep historische moestuinen van de Landgoederenzone Zuid-Holland vraagt aandacht voor de historische en de eigentijdse meerwaarde van moestuinen op buitenplaatsen. De werkgroep is verantwoordelijk voor de samenstelling van het inspiratiedocument. Dit is bedoeld om eigenaren, beheerders en beleidsmakers op weg te helpen om moestuinen op buitenplaatsen weer tot leven te brengen. Een tuin kan in oude glorie worden hersteld of een nieuwe invulling krijgen. In beide gevallen ontstaan inspirerende, groene ontmoetingsplekken. Plekken waar geschiedenis, mens en natuur samenkomen, en die bijdragen aan een gezonde levensstijl en die biodiversiteit bevorderen.
De handreiking biedt praktische tips en inspiratie voor startende eigenaren, beheerders en vrijwilligers, maar richt zich ook op beleidsmakers. Dit omdat de voorgestane groene initiatieven beleidsdoelen van gemeenten ten aanzien van natuur, biodiversiteit en beleidsdoelen in het sociaal-maatschappelijke domein mede kunnen helpen verwezenlijken.
Breng de Moestuinen weer tot leven! is een uitgave van Erfgoedhuis Zuid-Holland en digitaal beschikbaar via deze pagina. De brochure is samengesteld door de werkgroep historische moestuinen Landgoederenzone Zuid-Holland en mede tot stand gekomen dankzij bijdragen van provincie Zuid-Holland, het Cultuurfonds, het Dinamo Fonds en gemeente Wassenaar.
Moestuinenfietsroutes
Deze fietsroutes laten je kennismaken met een aantal van deze moestuinen en andere groene initiatieven. Bekijk de folder en ontdek drie fietsroutes langs historische moestuinen in de landgoederenzone Zuid-Holland.